Астанада өткен жоғары деңгейдегі кездесуде БҰҰ 80 жылдығы мен көпжақтылықтың болашағы талқыланды

Елордада БҰҰ 80 жылдығы және Қазақстанның ұйымға қабылданған күніне арналған жоғары деңгейдегі панельдік талқылау өтті. Іс-шараға мемлекеттік органдар, дипломатиялық корпус, БҰҰ мен академиялық мекемелердің 70 астам өкілдері қатысты. Қатысушылар Қазақстанның жаһандық бейбітшілік, қауіпсіздік және оонықты дамуға қосқан үлесін, сондай-ақ қазіргі геосаяси жағдайда БҰҰ рөлінің өзгеруін талқылады. Іс-шараны БҰҰ-ның Қазақстандағы Тұрақты үйлестірушісі кеңсесі, ҚР Сыртқы істер министрлігі және ҚР Президенттік орталығы ұйымдастырды.

Талқылау 2024 жылғы Болашақ саммитінің қорытынды құжаттарында, оның ішінде Болашақ үшін пакт, Жаһандық цифрлық шарт және Болашақ ұрпақтар туралы декларацияда көрсетілген міндеттемелерді іске асыру аясында ерекше өзекті болды. Бұл бастамалар жаһандық ынтымақтастықты нығайтуға және өзекті мәселелерді шешуде БҰҰ қызметінің тиімділігін арттыруға бағытталған.

«Қазіргі заманғы жаһандық сын-қатерлер жағдайында халықаралық ынтымақтастық тұрақтылық пен орнықты дамуды қамтамасыз етудің негізгі құралы болып қала береді. Қазақстан бейбітшілік пен тұрақтылықты ілгерілетуде көшбасшылықты дәйекті түрде көрсетті және бүгінгі талқылау болашаққа ортақ көзқарасты қалыптастыруға мүмкіндік береді», - деді БҰҰ-ның Қазақстандағы тұрақты үйлестірушісі м.а. Стивен О'Малли. «БҰҰ іргелі қағидатты қуаттады: жаһандық мәселелер жаһандық шешімдерді қажет етеді. 2025 жылы елдердің ұлттық жағдайларын ескере отырып, трансформациялық өзгерістерді жеделдететін және ортақ мақсаттарға қол жеткізу үшін ұжымдық жауапкершілікті күшейтетін Болашақ үшін пакт құжатын жүзеге асыру басымдық болады».

Қатысушылар климаттың өзгеруі, цифрлық басқару және жаһандық қауіпсіздік сияқты өзекті мәселелерді шешу үшін халықаралық ынтымақтастықты нығайту қажеттігін атап өтті. Қазақстан халықаралық дипломатия, ядролық қарусыздану және орнықты даму қағидаларына өзінің адалдығын көрсетуді жалғастыруда.

Жиналғандар алдында сөз сөйлеген ҚР Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Ақан Рахметуллин: «БҰҰ және оның 1945 жылдан бері әлемді тағы бір ауқымды соғыстан сақтаудағы табысты жұмысы мүше елдердің бірлескен күш-жігері мен ұйымның халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздік жолындағы адал қызметінің нәтижесі болып табылады. Қиындықтарға қарамастан көпжақты дипломатия халықаралық қауымдастықтағы ықтимал шиеленіске қарсы мықты құрал болып қала береді,» - деп атап өтті.

«Қазіргі заманғы проблемалардың көп қырлы сипаты әлемдік қоғамдастықты болашақ ұрпақтың әл-ауқаты мүддесі үшін тұрақты дамуға қол жеткізу, әлемде әмбебап қауіпсіздік пен әділеттілік деңгейін арттыру үшін бірге қабылдануы және жүзеге асырылуы тиіс жаңа шешімдерді іздеуге мәжбүр етеді. Осындай жағдайларда көпжақты күш-жігерге, ең алдымен, биыл 80 жылдығын тойлап жатқан БҰҰ форматына ерекше үміт артылады. Қазақстан өз тарапынан БҰҰ қызметін толық қолдайды және БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіндегі орта державалар мен барлық дамушы елдердің рөлін күшейтудің маңыздылығын мәлімдейді. Бұл Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың іргелі ұстанымы», - деді ҚР Президенттік орталығының Директоры Бақытжан Темірболат.

Болашақ үшін пакт орнықты даму мақсаттарын ынталандыру механизмі арқылы орнықты дамуды қаржыландырудағы алшақтықты азайту бойынша міндеттемелерді белгілейді. Құжат донорларды дамуға көмек көрсету жөніндегі ресми міндеттемелерін орындауға және жеке инвестицияларды тартуға шақырады. Сондай-ақ жаһандық өркендеу факторлары ретінде тиімді әлеуметтік қорғау жүйелері, әділ салық салу және ашық сауда қажет. Болашақ ұрпақ туралы декларация жастарды ұлттық және халықаралық деңгейде шешімдер қабылдауға тартудың маңыздылығын растайды, оған жақында құрылған БҰҰ Жастар бюросы жәрдемдеседі. Жаһандық цифрлық шарт жастар арасында цифрлық сауаттылықты дамытуға, инновациялар мен кәсіпкерлікті қолдауға бағытталған. Аталған бастамаларды тиімді жүзеге асыру үшін цифрлық трансформация процесінде мемлекеттердің күш-жігерін үйлестіретін БҰҰ-ның цифрлық және озық технологиялар басқармасы құрылды.

Сондай-ақ құрметті спикерлер қатарында Бразилияның Қазақстандағы Елшісі Марсель Фортуна Биато, Түркияның Қазақстандағы Елшісі Мұстафа Капуджу, Қоғамдық пікірді зерттеу институтының директоры Ботагөз Рақышева және Қазақстан стратегиялық зерттеулер институтының халықаралық қауіпсіздік департаментінің басшысы Дәурен Әбен де болды. Талқылау жаһандық институттарды реформалаудың және заманауи сын-қатерлерді шешу үшін көпжақты ынтымақтастықты дамытудың маңыздылығын растады.

1992 жылы БҰҰ-ға кіргеннен бері Қазақстан ядролық қарусыздану, аймақтық қауіпсіздік пен орнықты дамудың белсенді қолдаушысы болып келеді. Іс-шара еліміздің БҰҰ жұмысына қосқан үлесі мен одан әрі ынтымақтастық бағыттарын талқылау алаңына айналды.